Strona główna » Montessori » Pomoce Montessori – Materiał rozwojowy
Zasadnicza różnica między tą metodą i lekcjami według starych metod polega na tym, że materiały rozwojowe nie są pomocą dla nauczyciela. Nie są środkami dydaktycznymi, lecz są pomocą dla dziecka, które je wybiera, używa wedle swoich upodobań i potrzeb, kierowane własnym zainteresowaniem. W ten sposób przedmioty te stają się „materiałami rozwojowymi”. Materiały rozwojowe, a nie nauczanie nauczyciela, spełniają główną rolę. Dziecko, a nie dorosły, jest aktywną istotą.
Materiał rozwojowy to jeden z elementów otoczenia. Bez oryginalnego zestawu podstawowych pomocy Montessori metoda nie może być zastosowana.
Każdy element materiału montessoriańskiego wykonany jest w sposób dokładny i precyzyjny. Całość jest pomalowana. Kolory nie są przypadkowe. Materiały te są trwałe i naturalne.
Konstrukcja umożliwiającą samodzielną kontrolę błędów. Jedną z podstawowych zasad metody Montessori jest wdrażanie dziecka do samodzielności. Materiał, daje mu możliwość samodzielnego sprawdzenia poprawności wykonanej czynności i zlokalizowania popełnionych błędów. Dzięki temu dziecko ma możliwość czerpania radości z samodzielnie wykonanego zadania, nabiera zaufania we własne siły i pragnie podejmować nowe, trudniejsze zadania.
Materiał występuje w pojedynczych egzemplarzach, co uczy dziecko respektowania potrzeb innych, cierpliwości, ustępowania koleżankom i kolegom.
„Porządek w otoczeniu – porządek w sercu. Porządek i wolność to są dwie strony tego samego medalu”
Maria Montessori
Zajęcia tymi pomocami ćwiczą i służą koordynacji ruchów dziecka, usprawnieniu jego motoryki, zdolności manualnych oraz opanowaniu konkretnych umiejętności, które dzieci będą mogły wykorzystać w życiu codziennym. Dzieci mogą używać oryginalnych przedmiotów, zwykle zarezerwowanych tylko dla dorosłych, są więc bardzo dumne mogąc zaprezentować nowe umiejętności pomagając w pracach domowych.
Materiał ten wprowadza dziecko w świat wymiarów, powierzchni i brył oraz zasad serii i porządku. Uczy rozróżniania odcieni barw, smaków, zapachów, dźwięków, a więc kształci poszczególne zmysły. Doświadczenia w pracy z tym materiałem przygotowują do myślenia abstrakcyjnego, w którym ważne jest porównywanie, różnicowanie, szeregowanie, porządkowanie.
Montessori zauważyła związek między rozwojem mowy a rozwojem intelektu oraz osobowości. Dziecko przyswajając język, kształtuje – całą swoją osobowość. Stąd też opracowała ona wiele materiałów dydaktycznych oraz ćwiczeń służących jego kształceniu. Montessori zauważyła, że okres między 3 a 6 rokiem życia to okres szczególnej wrażliwości na naukę czytania i pisania. Dziecko w tym okresie ma zdolność do myślenia symbolicznego, przejawiającego się w tym, że interesuje się znakami i ich znaczeniem, słowami i ich sensem. Najbardziej korzystny moment wprowadzania pisma, to według niej wiek około 4 roku życia. Dzieci uczą się wtedy z łatwością i swobodą, nauka zajmuje im kilka miesięcy, gdzie w wieku 6-7 lat potrzebują na naukę tej czynności około dwóch lat i zwykle osiągają to po długich, ciężkich ćwiczeniach. Materiał językowy jest ściśle powiązany z ćwiczeniami i zajęciami dydaktycznymi prowadzonymi w ramach wszystkich pozostałych obszarów.
Materiał ten pozwala dziecku w sposób przystępny, na konkretach przejść przez skomplikowany świat liczb i działań matematycznych. Kiedy małe trzyletnie dzieci przychodzą po raz pierwszy do przedszkola, umieją liczyć do dwóch lub trzech. Uczą się bardzo szybko liczb, licząc przedmioty. Życie codzienne dostarcza tysiąca sposobności, aby je tego nauczyć drogą praktyki: brak dwóch guzików w tym sweterku, potrzeba nam jeszcze trzech talerzy. Montessori przygotowała zestaw materiałów ściśle powiązanych ze sobą, prowadzących od konkretów do abstrakcyjnych działań. Przedszkolaki wchodzą w świat skomplikowanych działań matematycznych pracując ze złotymi perełkami, które składają się częściowo na materiał matematyczny.
Poprzez ten materiał dziecko poznaje świat przyrody i zasady w nim rządzące. Dzieci poznają zjawiska i procesy zachodzące w przyrodzie i życiu społecznym. Materiały są tak przygotowane, aby dzieci mogły poznawać zarówno to, co jest im bliskie, jak i to, co odległe w czasie i przestrzeni. Obszar edukacji środowiskowej obejmuje wiele zagadnień z różnych dziedzin nauki: biologii, historii, geografii. Ważną cechą tego materiału jest też wielostronny charakter nauczania, co skłania dzieci do samodzielnego przyswajania wiedzy i łączy się z przeżyciami emocjonalnymi oraz praktycznym działaniem, angażuje więc różne formy ich aktywności: intelektualną i emocjonalną, werbalną w mowie i piśmie – oraz ruchową, a także plastyczną, muzyczną i techniczną. W tym obszarze jest miejsce na swobodną pracę dziecka, prowadzenie obserwacji i eksperymentowanie, przygotowanie i realizację projektów, a także zbieranie i opracowanie materiałów, dyskusje. Wszystkie te metody i formy pracy, służą aktywizowaniu dzieci, rozbudzaniu ich ciekawości i zainteresowań poznawczych, co sprawia, że są efektywne i dostosowane do właściwości psychicznych dzieci znajdujących się na określonym etapie rozwoju.
